Κεφαλαλγία

Τι είναι η κεφαλαλγία;

Η κεφαλαλγία ή πονοκέφαλος είναι ο πόνος σε οποιαδήποτε περιοχή του κεφαλιού.

Οι πονοκέφαλος αποτελεί ένα πολύ συνηθισμένο πρόβλημα υγείας που μπορεί:

να εμφανιστεί στη μία ή και στις δύο πλευρές του κεφαλιού,
να είναι εντοπισμένος ή διάχυτος,
να είναι είτε χρόνιος είτε επεισοδιακός, ανάλογα με το πόσο συχνά συμβαίνει,
να είναι πρωτογενής, πράγμα που σημαίνει ότι δεν έχει μια υποκείμενη αιτία,
να είναι δευτερογενής, δηλαδή να προκαλείται από άλλο πρόβλημα υγείας ή από χρήση φαρμάκων

Ποια είναι τα αίτια και τα συμπτώματα της κεφαλαλγίας;

Ένας πρωτογενής πονοκέφαλος προκαλείται από υπερδραστηριότητα ή δομικά προβλήματα του εγκεφάλου που σχετίζονται με τον πόνο. Η δραστηριότητα του εγκεφάλου, τα νεύρα ή τα αγγεία του, οι μύες του κεφαλιού και του αυχένα σας μπορούν να προκαλέσουν με κάποιο τρόπο πρωτογενείς πονοκεφάλους.

Στους πρωτογενείς πονοκεφάλους ανήκουν οι:

Κεφαλαλγία Τάσης (Τension Headaches): είναι ο πιο κοινός τύπος πονοκέφαλου, διάχυτος και ήπιος έως μέτριος και συχνά περιγράφεται ως σφίξιμο στο κεφάλι.
Αθροιστική Κεφαλαλγία (Cluster Headache): εμφανίζεται ανά περιόδους και μπορεί να διαρκέσει από αρκετές ημέρες έως μήνες, είναι πολύ δυνατός, εντοπίζεται σε συγκεκριμένο σημείο κοντά ή μέσα στα μάτια στη μία πλευρά του κεφαλιού.
Ημικρανία: είναι ένας χρόνιος και ισχυρός πονοκέφαλος, που συνήθως εντοπίζεται στη μία πλευρά του κεφαλιού και μπορεί να διαρκέσει από αρκετές ώρες έως μέρες. Συχνά συνοδεύεται από ναυτία, έμετο, ευαισθησία στο φως και τον ήχο και δυσχεραίνει εξαιρετικά την καθημερινότητα του πάσχοντος.
Ημικρανία με αύρα: Εκτός των υπολοίπων χαρακτηριστικών της ημικρανίας, η ημικρανία με αύρα έχει το χαρακτηριστικό ότι εμφανίζεται μετά ή ταυτόχρονα με αισθητικές διαταραχές όπως λάμψεις φωτός, τυφλά σημεία και άλλες αλλαγές όρασης ή μυρμήγκιασμα στο πρόσωπο.
Χρόνιος πονοκέφαλος: Αν οι μέρες που έχετε πονοκέφαλο είναι περισσότερες από αυτές που δεν έχετε, τότε είναι πιθανό ότι υποφέρετε από χρόνιους πονοκεφάλους, όπως η χρόνια ημικρανία, η χρόνια κεφαλαλγία τάσης, η συνεχής ημικρανία (hemicrania continua).

Οι πρωτογενείς πονοκέφαλοι ενδέχεται να ενεργοποιηθούν ή να ενταθούν από συγκεκριμένους παράγοντες όπως η κατανάλωση αλκοόλ, η έλλειψη ύπνου, τα ακατάστατα γεύματα, το στρες.

Ένας δευτερογενής πονοκέφαλος είναι αποτέλεσμα μιας υπάρχουσας ασθένειας που μπορεί να ενεργοποιήσει τα ευαίσθητα στον πόνο νεύρα του κεφαλιού, όπως π.χ. η οξεία ιγμορίτιδα, η υπέρταση, το εγκεφαλικό ανεύρυσμα, η μηνιγγίτιδα, ένας καλοήθης ή κακοήθης όγκος εγκεφάλου.

Πώς γίνεται η διάγνωση της κεφαλαλγίας;

Το σημαντικότερο βήμα για τη σωστή αντιμετώπιση της κεφαλαλγίας και της φροντίδας του πάσχοντος είναι η ακριβής διάγνωση. Η λεπτομερής λήψη ιστορικού είναι συνήθως το μόνο που χρειάζεται για να γίνει σωστή διάγνωση, με τη συντριπτική πλειοψηφία των περιστατικών να μην χρειάζονται ειδικές εξετάσεις.

Ωστόσο, στις περιπτώσεις δευτερογενούς κεφαλαλγίας, οι ασθενείς έχουν συμπτώματα ή «κόκκινες σημαίες» οι οποίες χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης για τη διάγνωση της υποκείμενης νόσου. Τα πιο κοινά συμπτώματα – «κόκκινες σημαίες» είναι τα εξής:

Έντονος και εκρηκτικός πονοκέφαλος
Πρωτοεμφανιζόμενη κεφαλαλγία σε ασθενείς κάτω των 10 ή άνω των 50 ετών
Νέα εμφάνιση κεφαλαλγίας σε ασθενή με ιστορικό καρκίνου
Νέα εμφάνιση κεφαλαλγίας σε ασθενή με ιστορικό μόλυνσης από HIV
Προοδευτικά επιδεινούμενη κεφαλαλγία
Ημικρανία με αύρα που έχει διαφορά σε διάρκεια και είδος, που συνοδεύεται από κινητικά προβλήματα

Πώς αντιμετωπίζεται η κεφαλαλγία;

Κεφαλαλγία Τάσης (Τension Headaches): Στην οξεία φάση του πονοκεφάλου χορηγούνται απλά παυσίπονα, όπως η ασπιρίνη ή συνταγογραφούμενα φάρμακα όπως ναπροξένη, ινδομεθακίνη και κετορολάκη. Κατά περίπτωση, ο ιατρός μπορεί να αποφασίσει να χορηγήσει τριπτάνες ή ναρκωτικά αναλγητικά φάρμακα.

Προληπτικά, χορηγούνται τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, άλλα αντικαταθλιπτικά, μυοχαλαρωτικά και σπασμολυτικά φάρμακα.

Αθροιστική Κεφαλαλγία (Cluster Headache): Στην οξεία φάση του πονοκεφάλου η χορήγηση οξυγόνου με μάσκα μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την ανακούφιση των συμπτωμάτων μέσα σε ένα τέταρτο. Επίσης τριπτάνες, οκτρεοτίδη και διυδροεργοταμίνη σε ενέσιμη μορφή ή εισπνεόμενη λιδοκαΐνη μπορούν να χορηγηθούν από τον θεράποντα ιατρό. Εναλλακτικά, η έγχυση αναισθητικού και κορτικοστεροειδούς στην περιοχή γύρω από το ινιαίο νεύρο, που βρίσκεται πίσω από τον 2ο αυχενικό σπόνδυλο, μπορεί να ανακουφίσει παροδικά από τους χρόνιους πονοκέφαλους.

Προληπτικά, χορηγούνται κορτικοστεροειδή, αναστολείς διαύλων ασβεστίου, ανθρακικό λίθιο.

Ημικρανία και Ημικρανία με αύρα: Στην οξεία φάση, χορηγούνται παυσίπονα απλά ή συνταγογραφούμενα, τριπτάνες, διυδροεργοταμίνη σε ενέσιμη μορφή ή εισπνεόμενη μορφή, οπιοειδή, φάρμακα για τη ναυτία.

Προληπτικά, χορηγούνται αντιυπερτασικά, τρικυκλικά ή άλλα αντικαταθλιπτικά ή γίνονται ενέσεις μπότοξ.

Παράλληλα με τη φαρμακευτική αγωγή, στην περίπτωση της χρόνιας κεφαλαλγίας, μπορούν να εφαρμοστούν εναλλακτικές θεραπείες όπως ο βελονισμός και το biofeedback, ενώ δεν πρέπει να υποτιμάται η ψυχολογική υποστήριξη για τη διαχείριση του στρες που λειτουργεί επιβαρυντικά στην εμφάνιση και την ένταση των συμπτωμάτων.

Το ξέρατε ότι…

Η κεφαλαλγία τάσης με 60-80% επί του γενικού πληθυσμού έχει τα υψηλότερα ποσοστά εμφάνισης;
Η ημικρανία κορυφώνεται και στα δύο φύλα κατά τα πιο παραγωγικά έτη, 25 έως 55 ετών;
Η χρόνια ημικρανία επηρεάζει το 2% του παγκόσμιου πληθυσμού;